Şirket evliliği ile mevcut bir operasyon devralınmakta olup;  müşteri portföyü, bilinirlik ve çalışanlar, prosedürler, süreçler, sistemler, altyapı gibi şirket gerekliliklerini yeniden oluşturmak gerekmemektedir.
Şirket evlilikleri;  birleşme  (merger) ve satın alma (acquisition) şeklinde olmaktadır.

A) Birleşme, hukuki açıdan bağımsız, en az iki ya da daha fazla firmanın ekonomik ve hukuki yönden bütünleşmesidir. Birleşme durumunda hem devralan hem de devralınan şirketler daha önceki tüzel kişiliklerini yitirmekte ve yeni bir şirketin birer parçası haline gelmektedir.

B) Satın almada  ise satın alan şirket unvanını ve tüzel kişiliğini korur ve devraldığı şirketin tüm varlık ve kaynaklarını almış olur. Satın alınan şirketin ise hukuki açıdan varlığı sona ermiş olur.

ŞİRKET EVLİLİKLERİ TÜRLERİ :

Şirket evlilikleri taraf firmaların faaliyet gösterdikleri sektörler temel alınarak ise üç şekilde gerçekleşmektedir:

1. Yatay Birleşme (Horizontal merger)

Aynı sektörde faaliyet gösteren şirketlerin şirket evliliği yapması ile gerçekleşir. Bu tür birleşmeler aynı sektörde rekabet eden şirket sayısının azalmasına yol açması nedeniyle piyasalarda tekelleşmeyi hızlandırabilmektedir.  Industrial & Commercial Bank of China’nın Tekstilbank’ın % 75.5 hissesini 313.8 milyon ABD doları bedelle satın alması yatay birleşmenin 2014 yılında gerçekleşen örneklerindendir.

2. Dikey Birleşme (Vertical merger)

Üretim sürecinin farklı basamaklarında yer alan şirketlerin evliliğidir. Birleşecek olan şirketler arasında alıcı-satıcı ilişkisi varsa, ya da şirket kendi tedarikçisi ile birleşirse, bu dikey birleşmedir. Bu tür birleşmelere başvurulmasındaki başlıca amaç, üretim aşamalarında meydana gelebilecek aksamaların giderilmesi ve stok masraflarının dolayısıyla maliyetlerin düşürülmesidir. 2014 yılında Toyata Tsusho’nın Plasmar Plastik Firmasını satın almıştır.

3. Karma Birleşmeler

Birbiriyle ilgisi olmayan sektörlerde ya da farklı coğrafi bölgelerde iş yapan firmaların birleşmeleri, karma birleşmelerdir. Son 50 yılda görülen birleşmeler çoğunlukla bu türdendir.  Fiba Grup 2014 yılında Florence  Nightingale Hastaneleri’nin % 50 hissesini satın alarak farklı bir sektörde yatırım yapmıştır.

Karma birleşmeler 3 şekilde oluşmaktadır :

a) Piyasa Genişletme Şeklinde  Birleşme   (Market-extension merger) Farklı pazarlarda aynı ürünü satan iki firmanın birleşmesidir.

b) Ürün Genişletme Şeklinde Birleşme  (Product-extension merger) Aynı pazarda farklı fakat ilişkili ürünler satan iki şirketin birleşmesidir.

c) Diğer Karma Birleşmeler

ŞİRKET EVLİLİKLERİNİN TARAFLARA FAYDALARI:

Şirket evliliklerinin alıcı ve satıcı taraflara sayısız faydası bulunmakta olup; avantajlardan  bazıları:

* Teknoloji ve know –how elde edilmesi
* Ürün gamının tamamlanması ve sektör tecrübesi kazanılmasıyla yeni pazarlara erişim
* İşletme sermayesine erişim
* Yeni dağıtım kanallarına erişim ve dağıtım ağının genişletilmesi
* Rakiplerin pazardan silinmesi
* Yatırımcılar ve hissedarlar için likidite kaynağı sağlanması
* Yatırıma hızlı ve iyi getiri sağlama olanağı
* Ölçek ekonomisine ulaşılması
* Hızlı bir şekilde daha geniş müşteri portföyüne ulaşılması
* Sürdürülebilir büyümeye geçilmesi
* Üretim kapasitesinin artırılması
* Hammadde temininin garanti altına alınması
* Hisse başına kazanç oranının artırılması

Şirket evlilikleri;  yatırım  kararının doğru alınması   ve sürecin iyi yönetilmesi durumunda yeni şirket kurmanın taşıdığı belirsizliklere nazaran daha hızlı, etkili ve verimli bir yatırım yöntemi olmaktadır.

Zuhal Karabulut / Direktör
VALURA